Το κλάμα του νεογέννητου μωρού προκαλεί τρομερή ανησυχία και άγχος στους νέους γονείς. Η βρετανίδα κοινωνική ανθρωπολόγος Sheila Kitzinger δηλώνει ότι «ο ήχος ενός μωρού που κλαίει είναι από τους πιο ενοχλητικούς, ανυπόφορους, στρεσογόνους θορύβους που μπορεί να ακούσουμε».
Ο όρος «κολικός» προέρχεται από τη λέξη κόλον, τον ελληνικό όρο για το παχύ έντερο, καθώς έχει συσχετιστεί με δυσφορία του βρέφους που προέρχεται από το γαστρεντερικό του σύστημα.
Πότε εμφανίζονται οι κολικοί
Οι κολικοί εμφανίζονται περίπου στο 40% των βρεφών και συνήθως ξεκινούν μετά τη 2η έως και την 6η εβδομάδας ζωής. Εκδηλώνονται με παρατεταμένο κλάμα, σύσφιξη των γροθιών και κάμψη των ποδιών προς την κοιλιά. Τα συμπτώματα αυτά ξεκινούν και λήγουν αιφνίδια, συνηθέστερα κατα τις απογευματινές και βραδινές ώρες, χωρίς να αποκλείεται και η πρωινή εμφάνισή τους.
Πότε το κλάμα του μωρού οφείλεται σε κολικούς
Ο πρακτικός «κανόνας των 3» μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη διάγνωση: έντονο κλάμα υγιούς βρέφους για πάνω από 3 ώρες την ημέρα, για περισσότερες από 3 ημέρες την εβδομάδα, για περισσότερο από 3 εβδομάδες.
Που οφείλονται οι κολικοί
Οι κολικοί δεν μπορούν να αποδοθούν με βεβαιότητα σε ένα μόνο αίτιο. Ωστόσο πολλοί παράγοντες μπορούν να συμβάλλουν στην εμφάνισή τους, σύμφωνα με σχετικές μελέτες. Πιθανά αίτια θεωρούνται η ανωριμότητα του γαστρεντερικού, η δυσανεξία στην πρωτεΐνη του γάλακτος, η διαφορετική σύσταση της χλωριδας του εντέρου (μικρότερος αριθμός μικροοργανισμών που δρουν προστατευτικά όπως τα Bifidobacteria), η αυξημένη καλπροτεκτίνη κοπράνων που αποτελεί δείκτη φλεγμονής του εντέρου. Άλλες αιτίες που έχουν ενοχοποιηθεί είναι τα υψηλότερα επίπεδα σεροτονίνης, η ανεπαρκής αλληλεπίδραση γονέα-βρέφους, το μητρικό κάπνισμα, η μητρική ημικρανία. Τέλος υπάρχει η θεωρία «Απουσίας του τέταρτου τριμήνου κύησης».Σύμφωνα με αυτήν τη θεωρία του Δρ. Harvey Karp, ειδικού για την ανάπτυξη, τα βρέφη γεννιούνται νωρίτερα περίπου 3 μήνες. Το νεογέννητο χάνει τις ευχάριστες αισθήσεις της μήτρας (ήσυχο, ζεστό περιβάλλον, όπου στριφογυρίζει σφιχτά, και μετακινείται με την κίνηση της μητέρας). Τα επεισόδια κλάματος λύονται στα περισσότερα βρέφη σε ηλικία περίπου 3 μηνών, οπότε τα βρέφη αρχίζουν να «ξυπνούν», αποδεχόμενα το περιβάλλον τους.
Πως αντιμετωπίζονται οι κολικοί
Το φαινόμενο των κολικών θα υποχωρήσει από μόνο του και ως τότε μπορούμε να κάνουμε μικρές ανακουφιστικες παρεμβάσεις. Σε ότι αφορά την σίτιση, τα βρέφη που λαμβάνουν γάλα σε σκόνη θα πρέπει να φροντίζουμε να αφήνουν μια μικρή ποσότητα π.χ. 20ml γάλα στο μπουκάλι, ώστε να μειώνεται η πιθανότητα κατάποσης αέρα. Οι μητέρες που θηλάζουν, αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό αλλεργιών μπορούν να δοκιμάσουν να αποφύγουν συγκεκριμένες ομάδες τροφών πάντα κάθε μία ξεχωριστά.
Η αγκαλιά, η χρήση της πιπίλας, η βόλτα με το αυτοκίνητο, η μετακίνηση μαζί με το μωρό, ένα χλιαρό μπανάκι, το χαλαρό φάσκιωμα ή οι λευκοί θόρυβοι, το μασαζ στην κοιλίτσα είναι τρόποι που μπορούν να χαλαρώσουν το μωρό.
Προβιοτικά όπως ο Lactobacillus reuteri, μπορεί να βοηθήσουν ώστε να έχουμε ηπιότερη εμφάνιση των κολικών. Τέλος τα βότανα, το χαμομήλι ή το μάραθο έχουν θεωρηθεί ότι έχουν αντισπασμωδική δράση και βοηθούν στους κολικούς.
Τι δεν πρέπει να κάνουμε στους κολικούς
Είναι πολύ σημαντικό να μην καταφύγουμε σε έντονο ταρακούνημα/ τράνταγμα του μωρού στην προσπάθεια μας να το ηρεμήσουμε από το έντονο κλάμα. Τα μωρά δεν έχουν αρκετή δύναμη στον αυχένα τους για να ελέγξουν αυτή τη μεγάλη δύναμη που τους ασκείται, με αποτέλεσμα ο εγκέφαλος να κουνιέται ανεξέλεγκτα και έτσι να προκαλούνται σοβαρές εγκεφαλικές βλάβες. Ο τραυματισμός των βρεφών από βίαιο ταρακούνημα ονομάζεται “Shaken baby syndrome”.
Προτρέπουμε τους γονείς όταν η ένταση και η κούραση τους έχουν καταβάλει, να αναζητήσουν βοήθεια για τη φροντίδα του βρέφους από άλλο άτομο.
Πότε σταματούν οι κολικοί
Τα βρέφη με κολικούς έχουν εξαιρετική πρόγνωση, το 90% αυτών σταματά να κλαίει μέχρι την ηλικία των 4 – 5 μηνών. Οι γονείς πρέπει να καθησυχάζονται οτι ο χρόνος είναι με το μέρος τους και πολύ σύντομα το φαινόμενο των κολικών θα υποχωρήσει.